Aandeelhouders van de NAM moeten verantwoordelijkheid nemen voor de Waddenzee: daar hoort gaswinning niet thuis

Door Provinciale Staten op 11 januari 2022

Shell profileert zich als een maatschappelijk verantwoorde onderneming. Als het bedrijf dat meent zou het gaswinning onder de Waddenzee onaanvaardbaar moeten vinden.

Door Erik de Groot (PvdA), Jochem Knol (GrienLinks), Menno Brouwer (PvdD), Hanneke Goede (SP)

In het regeerakkoord van het nieuwe kabinet is opgenomen dat geen nieuwe vergunningen worden verleend voor het winnen van gas onder de Waddenzee. Voor de winning bij Ternaard zijn de omgevingsvergunning en de vergunning in het kader van de natuurbeschermingswet nog niet verleend, maar het is allerminst zeker of die winning niet door gaat. De gevolgen voor de natuur en de status van het Werelderfgoed Waddenzee blijven daarmee onzeker.

Uit vrijgekomen verslagen van kabinetsvergaderingen van 25 jaar geleden blijkt dat steeds is gekozen voor financieel rendement. De Groningse gasvoorraden konden verkocht worden en inkoop van Russisch of Noors gas was goedkoper. De zorg voor schade aan het milieu werd weggewuifd en de winning moest volgens de toenmalige minister van Economische Zaken Hans Wijers zorgvuldig worden gepresenteerd om maatschappelijke weerstand te beperken. Winst van twee à drie cent per m3 ging boven alles.

Olieverontreiniging

De NAM verzorgde de winning. De NAM is in 1947 opgericht door Shell en ExxonMobil. Bedrijven die miljarden hebben verdiend aan het winnen van gas en olie en de aandeelhouders rijkelijk hebben beloond. Het winnen van gas en olie gaat niet zonder gevolgen voor de bewoners en voor het milieu. Shell is onder meer betrokken bij de olieverontreiniging in de Nigerdelta in Nigeria en de asfaltverontreiniging van de Buskabaai bij Willemstad op Curaçao.

Door Shell uitgevoerd seismologisch onderzoek voor de kust van Zuid Afrika werd vorig jaar door de rechter stil gelegd, omdat geen rekening was gehouden met de gevolgen voor de kustbewoners en de effecten op het onderwaterleven. Het is schandalig dat zowel Shell als ExxonMobil geen garanties willen geven voor de schade-afhandeling in Groningen. Toen duidelijk werd dat de afschaffing van dividendbelasting niet door zou gaan verkaste Shell haar hoofdkantoor naar Londen. Shell-topman Ben van Beurden verdiende in 2018 55.000 euro per dag. Geld is blijkbaar het enige dat speelt.

Onaanvaardbaar

In paginagrote advertenties probeert Shell duidelijk te maken dat maatschappelijk verantwoord ondernemen voorop staat en dat rekening wordt gehouden met bewoners en het milieu. Maar ondertussen investeert Shell nog steeds veel meer in de winning van olie en gas dan dat er geïnvesteerd wordt in duurzaam opgewekte energie. Het zou Shell sieren om via haar eigendomspositie de NAM duidelijk te maken dat winning van gas onder een van de mooiste natuurgebieden van Nederland onaanvaardbaar is. Dat zou een echt signaal zijn dat Shell maatschappelijk verantwoord ondernemen serieus neemt en winstbejag niet alleen voorop staat. Het kabinet kan dan met nieuw elan de winning bij Ternaard afwijzen.