Water in de stad

Onlangs bezochten de leden van het PvdA Waternetwerk Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht. In de Amsterdamse Kolenkitbuurt namen wij onder het motto ‘Amsterdam rainproof’ kennis van oplossingen als waterdaken en het inrichten van plas- drasveldjes tussen woonblokken. Doelen zijn: opvang van clusterbuien, minder regenwater in het riool, vermindering van hittestress in stedelijke (versteende) omgeving. En niet is de laatste plaats omdat een groene omgeving een prettige en gezonde leefomgeving is.

LUTZ JACOBI, HENNI VAN ASTEN & WANDA OTTENS

Ons eigen Leeuwarden timmert al jaren aan de weg met onder andere de Potmarge. Met de aanleg van opsloten, plas-drasgebieden, fiets- en wandelpaden, picknickplaatsen en speeltuinen worden de mogelijkheden van de opvang en afvoer van regenwater vergroot en een gevarieerde watervegetatie met een grotere zuiverende werking gecombineerd met prettige verblijfsruimten en een groene route naar de binnenstad. Water is hier het vertrekpunt in de ruimtelijke ordening.

Mooie voorbeelden, maar we zijn er nog (lang) niet.

Gelukkig kunnen we mooie voorbeelden aanhalen om te laten zien hoe het kan. Maar we zijn er nog lang niet. In het OESO-rapport uit 2014 over Water in Nederland staat weliswaar dat Nederland het internationaal uitstekend doet op het terrein van waterkwaliteit, waterkwantiteit, waterveiligheid, drinkwatervoorziening en riolering (en dat ook nog eens tegen de relatief lage kosten van 1,26% van het bnp), maar dat het met het waterbewustzijn van de Nederlander over het algemeen slecht gesteld is. Veel Nederlanders denken dat ‘de strijd tegen water’ verankerd is in hun genen, maar in werkelijkheid hebben ze geen idee van wat er allemaal bij komt kijken om ons land droog en bewoonbaar te houden. Dat er wel degelijk risico’s zijn op overstromingen. Wat er nodig is om die te voorkomen en de gevolgen ervan te beperken. Welke inspanning het kost om drinkwater te produceren van het kwaliteitsniveau dat wij allemaal vanzelfsprekend vinden.

Als waterwoordvoerders in de Tweede Kamer, de Staten en Wetterskip Fryslân constateren wij bovendien dat waterbeleid eerder plattelandsbeleid is, dan een stedelijke opgave (en met stedelijk bedoelen wij in Fryslân: buurten en wijken in steden en grotere dorpen). Uitzonderingen daargelaten worden de discussies over waterbeleid en -beheer vooral gevoerd met boeren, terreinbeheerders, natuurorganisaties en recreatieondernemers.

Een drievoudige opgave, maar ook kansen.

De klimaatverandering leidt ertoe dat we steeds meer maatregelen moeten nemen om veilig, prettig en gezond te kunnen leven in ons land. Op de klimaattop afgelopen december in Parijs hebben 195 landen zich bovendien gecommitteerd aan de afspraak om de gemiddelde temperatuurstijging van de aarde niet hoger te laten uitkomen dan 2 graden en die liever nog te beperken tot anderhalve graad. Daarvoor moet de uitstoot van broeikasgassen fors worden teruggebracht. Nederland zal zich flink moeten inspannen om hieraan te voldoen, want wij zijn ‘een van de meest fossiel-intensieve landen van de wereld’ zegt klimaatwetenschapper Pier Vellinga. Alle maatregelen vergen geld en draagvlak.

Kortom, we moeten tegelijkertijd maatregelen nemen om erger in de toekomst te voorkomen en om de nu en binnenkort aanwezige gevolgen van de klimaatverandering het hoofd te bieden. Maar niet alles is klimaatgerelateerd. Het gewone werk gaat ook door. Zo zijn onze wateren weliswaar een stuk schoner dan vóór de invoering van de rioolwaterzuivering, maar voldoen nog niet aan de Europese (Kader Richtlijn Water)norm.

Allemaal opgaven, maar ook kansen! Zo leidt de ontwikkeling van Wetsus tot een stroom van promovendi uit binnen- en buitenland naar Leeuwarden en ontwikkelen zich grote en kleinschalige vormen van hernieuwbare energievoorziening. Bijvoorbeeld Blue Energie op de Afsluitdijk en energiecoöperaties, waarin burgers gezamenlijk projecten voor zonne-energie realiseren. En elk jaar weer neemt de export van watertechnologie van Nederland naar het buitenland toe. Nederlandse waterexperts spelen bovendien een voortrekkersrol rol in sanitatieprojecten in ontwikkelingslanden.

Maar bij ons is waterbeleid nog teveel een plattelandsding. Ook omdat de komende jaren het percentage van mensen die in de stad wonen nog steeds toeneemt en de plattelandsbevolking af, is dat voor ons een extra reden om Water in de stad als speerpunt te kiezen. Ook voor bebouwd gebied zijn daarbij de doelstellingen: veilig, schoon en voldoende. Met dat laatste bedoelen we niet teveel, zodat bij clusterbuien de straat of huizen blank komen te staan en niet te weinig, omdat dat tot hittestress leidt. Als sociaaldemocraten zoeken we bovendien naar duurzame oplossingen die de leefbaarheid in de stad vergroten met een eerlijke verdeling van de lusten en de lasten.

Wat gaan wij doen en wat verwachten we van onze partijgenoten in Fryslân?

Onze eerste aanzet hebben we gegeven met de bijeenkomst in het kader van PvdA foar Fryslân, die de Wetterskipsfractie met de Statenfractie in november bij de Rioolwaterzuivering van Leeuwarden organiseerde. Daarnaast werken Lutz en Henk Leenders in de Tweede Kamer aan een initiatiefnota Groen en Water in de stad. Op dit moment staan het Vierde Waterhuishoudingsplan en het Waterbeheerplan op de agenda’s van de Staten en Wetterskip Fryslân. Dit zijn echter beleidsarme plannen, omdat de Provincie over twee jaar met een nieuwe Omgevingsvisie komt. Daarin willen we als waterwoordvoerders Water in de Stad een prominente plaats geven. Daarom gaan we de komende tijd met onze partijgenoten in de gemeenteraden en andere belangstellenden in gesprek om goede plannen te inventariseren, uit te wisselen en samen te werken.

U hoort binnenkort van ons!

Het PvdA Waternetwerk bestaat uit bestuurders van onze partij in de waterschappen en Kamerleden met watergerelateerde portefeuilles.