Er is op dit moment een grote vraag naar woonruimte. Met de krapte vliegen de prijzen omhoog, niet alleen in de stad, ook in de dorpen. De kopers voor een deel uit ons eigen provincie of uit andere delen van Nederland. Een ander deel van de kopers bestaat uit mensen met geld die dat graag in woningen beleggen, die daarna worden verhuurd of worden gebruikt als recreatiewoning.
Daar komt bij dat er tijdens de economische crisis, tot 2018, niet veel nieuwbouw is geweest. Dat geldt eveneens voor de bouw van sociale huurwoningen, vooral in de dorpen. De verhuurdersheffing, het geld dat woningcorporaties moeten overmaken naar Den Haag, heeft deze situatie ook geen goed gedaan. Wij vinden het nu de hoogste tijd om op te houden met deze heffing!
De vraag van nu en van later
De provincie laat elke paar jaar een prognose opstellen voor de ontwikkeling van het aantal inwoners en het aantal huishoudingen in onze provincie voor de komende jaren. Al een jaar of vijftien wordt er (op termijn) krimp voorspeld voor Fryslân. Het aantal inwoners zal afnemen, maar het aantal huishoudingen zal nog tot 2030 licht groeien, zo wordt nu verwacht. Daar komt nu de grote vraag bij die leidt tot krapte op de woningmarkt. Het gevolg is dat vooral starters, mensen die voor het eerst graag een huis willen kopen, een probleem hebben. De prijzen van koopwoningen zijn hoog en particulier huren is duur.
De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de bouw van woningen. Die bepalen waar gebouwd wordt. Ook over de kwaliteit van de woningen bijvoorbeeld besluiten de gemeenten, de vraag naar woningen voor senioren, voor alleenstaanden, voor jongeren en afspraken met woningcorporaties.
Investeren in de gemeenschap
Het is van groot belang dat er nu, in een tijd van krapte, niet alleen wordt gekeken naar grote uitbreidingsplannen bij de grote steden. Juist in onze dorpen, ook de kleine, is er vraag naar woonruimte. Voor de leefbaarheid en de sociale cohesie in dorpen is het van groot belang dat er woonruimte is voor met name jongeren die graag in een dorp wil wonen en ouderen die liever niet willen verhuizen naar een appartement in een grotere plaats. Samen zorgen ze ervoor dat een dorpsgemeenschap vitaal blijft en blijft omkijken naar elkaar.
Een mooi dorp is een dorp met een hechte gemeenschap, zo leert de ervaring. In de afgelopen jaren hebben de inwoners met elkaar, geholpen door de provincie en gemeente, de kern van hun dorp opgeknapt. Oude huizen zijn gerestaureerd en de omgeving is heel erg opgeknapt. Het resultaat: een aantrekkelijk dorp en een hechte gemeenschap van samen-één. Dat heeft andere dorpen geïnspireerd om ook met andere ogen naar hun eigen dorp te kijken, én om zelf aan de slag te gaan. Wij willen dat dergelijke initiatieven worden gecontinueerd door de provincie.
Aan de slag
Er gebeurt dus van alles, maar er moet nog veel meer gebeuren. Er moet gebouwd worden. De woonagenda die binnenkort behandeld wordt in Provinciale Staten geldt tot en met 2023 en is gebaseerd op de prognoses voor 2020-2030. Op basis daarvan zijn afspraken gemaakt met de gemeenten over het aantal huizen dat in de komende jaren moeten worden gebouwd. Volgend jaar worden er opnieuw prognoses opgesteld, in 2023 komt er een nieuwe woonagenda en worden de afspraken met de gemeenten opnieuw tegen het licht gehouden. Als dat nodig is, moet er dan weer meer ruimte zijn voor nieuwbouw. Een deel van de extra woningen die in heel Nederland nodig zijn, kan in Fryslân worden gebouwd. Enkele duizenden in de komende jaren, dan zijn we goed op gang.
Tot die tijd liggen er bij alle gemeenten samen nu nog steeds plannen voor de nieuwbouw van meer dan 10.000 huizen. Die kunnen morgen al worden gebouwd. In de afspraken die in 2021 met de gemeenten zijn gemaakt, is er daarbovenop extra ruimte. Wij willen dat er daarnaast extra ruimte is voor maatwerk, als daar vraag naar is.
Het verwijt dat de provincie aan zou sturen op krimp is onterecht. De plannen zijn er, de ruimte om te bouwen is er, gemeenten kunnen morgen aan de slag. Bouwe blinder!
Statenleden:
Anne Zijlstra, PvdA
Sijbe Knol, FNP
Durk Pool, VVD
Maaike Prins, CDA
