Jouke van der Zee wil snel beginnen met gedeeltelijke elektrificatie spoor Leeuwarden-Groningen

De fracties van de Partij van de Arbeid in Fryslân en Groningen zijn voorstander van gedeeltelijke elektrificatie van de spoorlijn Leeuwarden Groningen. Waarom komen de fracties met dit plan en waarom komen zij daar nu mee? Een belangrijke reden is dat dieseltreinen voor het personenvervoer hun tijd hebben gehad.

Er zijn energiezuinige en schonere alternatieven, die ook nog eens qua exploitatie beter presteren. Het zoeken naar alternatieven is in Nederland de laatste tijd in een stroomversnelling door de afschaffing van het accijnsvoordeel op rode diesel. Zo ook in Groningen en Fryslân waar de nevenlijnen niet zijn geëlektrificeerd en de genoemde belastingmaatregel een behoorlijke negatieve impact heeft op de kosten van het openbaar vervoer per trein.

Er loopt nu een onderzoek van de twee Noordelijke provincies waarin – zo is al bekend gemaakt– in zal worden gegaan op het alternatief van de elektrificatie. Het vervolgtraject is ook al naar buiten gebracht: het bestaat uit overleg tussen de dieselprovincies (naast Groningen en Fryslân zijn dat Overijssel, Gelderland en Limburg) met de staatssecretaris, vervoerders en Prorail. Dat het alternatief van elektrificatie in deze zoektocht een prominente plaats inneemt is uiteraard helemaal niet vreemd. Die techniek is behalve schoner en zuiniger ook sneller en stiller en is ook nog eens een keer de standaard op het al het overige spoor in Nederland.

Nu terug naar de verbinding tussen Leeuwarden en Groningen, zijnde een drukke lijn waar een groeiend aantal reizigers gebruik van maakt. Bovendien staat de voor komende jaren een verdere spoorverdubbeling op het programma die een frequentieverhoging van 3 naar 4 treinen per uur mogelijk maakt. Dat maakt die lijn geschikt voor elektrificatie omdat juist daar de hoge investeringskosten die elektrificatie met zich meebrengt (aanleg bovenleiding etc.) voor een belangrijk deel uit de exploitatieopbrengsten kunnen worden gefinancierd. Voor de andere nevenlijnen in het Noorden is dat een veel lastiger verhaal. Onderzoek van o.a. Overijssel en Gelderland heeft evenwel een andere mogelijkheid naar voren geschoven. Daarbij wordt de bovenleiding alleen over een bepaalde afstand aan weerszijden van de stations aangebracht. Om op snelheid te komen hebben de treinen dáár veruit de meeste energie nodig en dáár kan ook optimaal terug levering van de remenergie plaatsvinden.

De meest veelbelovende oplossing voor de voortstuwing op de tussenliggende delen van het traject is die van accu’s die in de trein ingebouwd worden. Die methode is volgens berekeningen veel energiezuiniger dan de combinatie met dieselaandrijving en zelfs ook nog zuiniger dan volledige elektrificatie. En het grote voordeel is uiteraard dat met een veel beperktere investering kan worden volstaan. Waarmee de elektra/accu-trein goed inzetbaar is op de lijnen met minder reizigers en lage frequentie. Maar die veelbelovende oplossing heeft toch ook een niet gering nadeel. Namelijk dat het geen proven technology betreft. De techniek is niet op enige schaal in de praktijk getoetst.

Dit alles overziende, pleiten de PvdA-Statenfracties voor een praktijkproef op het traject Leeuwarden-Groningen. Mocht de proef mislukken, dan kunnen de tussenstukken van deze drukke lijn alsnog “onder de draad” worden gebracht. De kosten van de proef komen dan voor een belangrijk deel in mindering op de investeringen voor de latere volledige elektrificatie.

Maar als de proef slaagt, dan is uitrol van de nieuwe techniek over het gehele stelsel van nevenlijnen mogelijk. Overal kan dan hetzelfde treintype worden ingezet wat ook uit een oogpunt van bedrijfsvoering de voorkeur verdient. Met dank voor bewezen diensten kunnen de dieseltreinen worden omgebouwd dan wel vervangen door nieuw materieel.

De voorbereidingen en werkzaamheden voor de proef zouden gecombineerd moeten worden met de verdere partiële verdubbeling van het spoor Leeuwarden-Groningen. Daarom pleiten de PvdA-fracties voor een spoedig besluit over een proef met partiële elektrificatie.

Een mooi project om gezamenlijk als Freizen en Grinzers op te pakken. Leve de Noordelijke samenwerking!