Veerkracht

“Hjir stiet in fearkrêftige Partij van de Arbeid. In partij dy’t tichtby har eigen kearn bliuwt en by har wearden en idealen foar Fryslân.” Dat zei Jannewietske de Vries dinsdagavond tegen de Provinciale Staten bij de bespreking van het advies van informateur Geart Benedictus.

De afgelopen weken maakten we als PvdA veel mee. Wat begon met een zichtbare, positieve ‘JA!’ campagne, eindigde met een verkiezingsuitslag waar niemand op hoopte. Van 11 naar 7 zetels. Teleurgesteld zijn we over het feit dat Fryslân landelijk stemde. Hoeveel successen we de afgelopen jaren ook boekten, het maakte op woensdag 18 maart vrijwel geen verschil.

Geraakt maar niet verslagen
Nu we ook buitengesloten zijn bij de eerste coalitieonderhandelingen, krijgen we terecht vragen over wat er is gebeurd en waarom het zo is gegaan. Laten we daarom terugkijken op de gebeurtenissen tussen de verkiezingsuitslag en het bespreken van het officiële verslag van de informateur dinsdagavond.

Na de verkiezingsuitslag heeft de nieuwe fractie met de eerste drie opvolgers en het gewestelijk bestuur in Gorredijk een weekend bij elkaar gezeten. Op 20 en 21 maart hebben we de teleurstelling en het verdriet afgeschud en de rug gerecht. Gezamenlijk is besproken wat belangrijk is en hoe we de gesprekken met de informateur aangingen.

Duidelijk was dat er minimaal vier partijen nodig waren voor een coalitie. Hieraan wilden we graag deelnemen, maar niet tegen elke prijs. Alle varianten zijn tegen het licht gehouden. We stelden vast dat we de sociale successen van de afgelopen jaren willen voortzetten en dat we een goed gesprek met de SP als winnaar wilden. Trouw blijven aan de inhoud en ons eigen beleid stond centraal.

Gesprek met informateur
Jannewietske de Vries en Remco van Maurik spraken op maandag 23 maart voor het eerst met informateur Benedictus. Ze spraken over de verkiezingsuitslag en de formatie van een nieuw college. Hierbij zijn géén eisen over het aantal gedeputeerden gesteld. Er is aangegeven dat we liever over de inhoud praten dan over poppetjes en macht.

Aan Benedictus is verteld dat onze insteek “het beleid van de afgelopen vier jaar voortzetten met partijen die dit beleid ondersteunen” betrof. Daarnaast is gemeld dat de SP als grote winnaar van de verkiezingen wat ons betreft moest deelnemen aan de coalitieonderhandelingen. Met de partijen D66, FNP, VVD en ChristenUnie zagen we eveneens inhoudelijke overeenkomsten.

Aan de informateur is verder meegedeeld dat er een aantal bespreekpunten waren met het CDA. Specifiek het investeringsbeleid (“doorgaan met Wurkje foar Fryslân”), Culturele Hoofdstad 2018 (“niet uitkleden”) en het verlaging van de opcenten (“waar wordt de rekening neergelegd en hoe is het uit te leggen dat grote autobezitters het meeste profiteren?“). Daarnaast hebben we gezegd dat er in de afgelopen vier jaar geen besluiten zijn genomen die teruggedraaid moeten worden.

Openheid en transparantie?
Een tweede gesprek met de informateur vond op donderdag 2 april plaats. In dat gesprek is nogmaals bevestigd dat er wat ons betreft geen blokkades waren en zijn. Voor evenwicht in de coalitie is specifiek een voorkeur uitgesproken. Oftewel, vier gedeputeerden bij een coalitie van vier partijen en vijf gedeputeerden bij vijf partijen.

Een voorkeur. Niet meer, niet minder.

Daarnaast is aangegeven dat we ‘evenwicht’ juist niet alleen getalsmatig interpreteren. Maar dat het voor ons ook evenwicht in partijen, portefeuilleverdeling of programmatisch kan betekenen.

Opvallend genoeg is er van dit gesprek geen verslag. Over openheid en transparantie gesproken…

De afspraak met de informateur was om donderdagmiddag opnieuw met elkaar in gesprek te gaan. Dit gesprek is er nooit gekomen. Via een andere partij hebben we moeten horen dat er, buiten ons om, aan een andere constructie werd gewerkt. Een constructie waarin het draaide om een snelle deal over poppetjes en macht.

Wat hebben wij toen gedaan? Wij hebben de SP, ChristenUnie en D66 aan tafel gevraagd om een alternatief over links te onderzoeken. Hier waren de partijen voor. Maar ’s avonds hoorden we dat de SP toch overstag ging en zich aansloot bij het trio CDA, VVD en FNP.

We tekenen niet bij het kruisje
In twee gesprekken, in twee uur, is een geschiedenis van 70 jaar samenwerken aan de kant gezet. We hebben sterk de indruk dat de keuze om zonder ons verder te gaan al veel eerder is gemaakt. Het CDA wil simpelweg geen twee kapiteins op een schip. We zijn gestraft voor het feit dat we tegen het CDA hebben gezegd: “We tekenen niet bij het kruisje.”

Hoe nu verder? Jannewietske de Vries zei het dinsdag als volgt: “Wy hawwe yn de foarige perioade in soad yn beweging set. Dêr binne en bliuwe wy grutsk op. Wy binne in partij fan de ynhâld, in partij dy’t siket om wat bynt, in partij dy’t stiet foar in iepen mienskip dêr’t elkenien derta docht en meidocht.”

We zijn geraakt, maar niet verslagen. Laten we veerkracht tonen.

Henk Korthof
Voorzitter PvdA Gewest Fryslân

Jannewietske de Vries
Voorzitter PvdA Statenfractie Fryslân