Sluit het aanbod van het provinciale busvervoer in Fryslân aan op wat mensen nodig hebben? Jasper van Doremalen, student bestuurskunde aan de Thorbecke Academie van NHL Stenden, deed onderzoek naar deze vraag tijdens zijn afstudeerstage bij de Statenfractie. Uit zijn onderzoek blijkt dat er grote verschillen zijn in het gebruik van de bus wanneer de verschillende kernen (zie: tabel 1) met elkaar worden vergeleken. Zo gebruikt 53,7% van de mensen uit de grote dorpen met een vaste busverbinding (A-kernen) de bus tegenover 36,4% uit de kleinste dorpen (D-kernen), die zijn aangewezen op maatwerk zoals de Opstapper. en zijn gebruikers van de Opstapper het minst tevreden over het busvervoer. De Opstapper scoort lager dan de lijnbus en de snelbus, met name op snelheid. Op basis van het onderzoek stelt woordvoerder Edou Hamstra vragen aan de gedeputeerde om te kijken of er mogelijkheden zijn om de situatie te verbeteren.
Onderzoek in 14 Friese kernen
Van Doremalen onderzocht voor de PvdA de mening van mensen over het busvervoer. Dat deed hij onder mensen die de bus gebruiken, maar ook onder de mensen die dat niet doen. Voor het onderzoek zijn in 14 Friese kernen 3700 huishoudens in het noordoosten van Fryslân benaderd met een uitnodiging om deel te nemen aan het onderzoek. Ruim 380 mensen zijn ingegaan op die uitnodiging. Het onderzoek geeft een beeld of het aanbod van het provinciale busvervoer aansluit op waar mensen behoefte aan hebben.
Inwoners vinden het ov belangrijk
“Vooral in de kleine plattelandskernen als Wierum of Moddergat maken mensen weinig gebruik van de bus. Dat komt ook omdat de bushalte voor hen vaak ver weg is. De dienstregeling is dan ook nog eens beperkt, dus je ziet dat mensen dan minder vaak de bus gebruiken”, reageert Hamstra. “Terwijl mensen wel aangeven dat zij het ov belangrijk vinden. Het houdt het dorp bereikbaar en leefbaar. En het zorgt dat mensen altijd een vervoersmiddel hebben als er iets is, want lang niet iedereen heeft een eigen auto.” Zij wil dat in gesprekken met Arriva gekeken wordt wat hieraan gedaan kan worden.
Sprake van een mismatch
Van Doremalen concludeert dat ook op plekken met een lijnbus sprake is van een mismatch tussen vraag en aanbod van de bus. Mensen die de bus niet gebruiken, doen dat vooral door de prijs en de langere reistijd. “Een goede busverbinding is essentieel voor de bereikbaarheid in Fryslân. We willen dat de bus een aantrekkelijk alternatief is voor zoveel mogelijk mensen. Dit onderzoek biedt waardevolle inzichten en aanknopingspunten om het busvervoer te verbeteren en meer mensen de bus in te krijgen”, zegt Hamstra. De PvdA wil van de gedeputeerde weten welke mogelijkheden er zijn om het ov aantrekkelijker te maken.
Tabel 1: Overzicht van de 14 geselecteerde kernen met het aantal inwoners.
| A-kern | B-kernen | C-kernen | D-kernen |
| Dokkum (12.500) | Damwoude (5.500) | Ternaard (1.400) | Burdaard (1200) |
| Stiens (7.500) | Anjum (1.100) | Wierum (339) | |
| Ferwert (1.700) | Metslawier (900) | Nes (390) | |
| Holwerd (1.600) | Blije (860) | Moddergat/Paesens (450) | |
| Oosternijkerk (944) |
A lijnen zijn alle HOV lijnen (bussen op de snelweg) die rijden in Fryslân. B lijnen zijn buslijnen die op werkdagen rijden van 6:30 tot 23:30 uur met minimaal een bus per uur (waarbij er twee bussen per uur rijden tussen 6:30 en 18:30 uur) en op zaterdag rijden van 8:30 tot 23:30 en op zondag van 9:30 tot 23:30 met minimaal een bus per uur. Bij de C lijnen is er aanbod van busvervoer van 6:30 tot 18:30 met minimaal een bus per uur van maandag tot en met zaterdag. In de D-kernen gaat het om maatwerk. Deze categorie vallen de zogenaamde spitslijnen, buurtbuslijnen, de Opstapper en initiatieven vanuit de “Mienskip”. De verschillende lijnen bedienen verschillende kernen. Er zijn 45 B-kernen, 72 C-kernen en 270 D-kernen in de provincie Fryslân.
