De ganzenvraatschade moet naar beneden. Boeren krijgen een schadevergoeding vanuit de provincie wanneer ganzen het gras op hun grond grazen, en de kosten daarvan lopen op. Van 8,5 miljoen euro in 2018 tot 12,6 miljoen euro vorig jaar. Op 20 maart debatteerde Provinciale Staten over het voorstel van Gedeputeerde Staten (GS) voor een Fryske guozze-oanpak die de kosten van de schade moeten verminderen.
Ganzenschade vergoed met geld voor natuur
Deze vraatschadekosten worden betaald vanuit het Natuurpact. Dat is ook het geld waarmee in 2027 de rest van het Friese deel van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) moet worden aangelegd, waarmee we onze natuur beter kunnen behouden door grotere aaneengesloten natuurgebieden aan te leggen. Er is een flink geldtekort voor het aanleggen van nieuwe natuur: de ganzenvraatschade laat het tekort in het Natuurpact oplopen tot 25 miljoen euro. Met het voorgestelde beleid van GS komt daar jaarlijks tot 2028 nog 1,1 miljoen euro bij.
Staten maken ganzenbeleid miljoenen euro’s duurder
Met dat beleid wil GS dat de ganzenpopulatie beter wordt beheerd en dat ganzen worden verjaagd naar de daarvoor aangewezen foerageergebieden. Dat is ook de wens van de regiegroep van natuurbeheerders, boeren en jagers, die in opdracht van de provincie een advies schreven. Maar het voorgestelde GS-beleid wijkt ook op een paar punten af van het advies van de regiegroep, om kosten te besparen. Zo krijgen boeren buiten de foerageergebieden in het GS-voorstel een lagere schade-uitkering. Dat zorgde voor onvrede bij agrarische vertegenwoordigers. En tot coalitiepartijen (BBB, CDA, FNP en CU) die op 20 maart wijzigingsvoorstellen indienden of steunden die het ganzenbeleid in ieder geval 4 miljoen euro duurder maken, vooral om de schadevergoeding voor boeren te verhogen. Voorstellen die allemaal betaald worden met geld dat bedoeld is voor de natuur.
In strijd met het bestuursakkoord
Gedeputeerde Matthijs de Vries (CU) ontraadde tijdens het debat met klem deze wijzigingsvoorstellen die het ganzenbeleid nog duurder maken. Hij gaf in het debat aan dat het daardoor onmogelijk wordt om genoeg nieuwe natuur aan te leggen voor het NNN. Christa Oosterbaan wees de coalitie vervolgens op de gemaakte afspraken in het bestuursakkoord: “Daarin staat toch echt dat het natuurnetwerk afgemaakt moet worden.” Door de waarschuwingen van de gedeputeerde over de kosten in de wind te slaan, handelt de coalitie volgens Oosterbaan in strijd met het bestuursakkoord. De Vries lobbyt voor extra geld van het Rijk om het Natuurwerk af te maken, maar of dat lukt is nog onzeker.
PvdA stemt tegen het ganzenbeleid
Deze aangenomen voorstellen maken het ganzenbeleid onverantwoord duur. De PvdA is voor ganzenbeleid om de miljoenen euro vraatschadekosten omlaag te brengen door beter beheer en wil ook dat de kosten door schade voor boeren eerlijk worden vergoed. Maar dat wordt betaald met geld dat ook bedoeld is om belangrijke natuurdoelen mee te halen. Daar moeten we voorzichtig mee omgaan. Daarom wilde de PvdA woensdag akkoord gaan met het GS-voorstel, en pas extra geld vrijmaken om de adviezen van de regiegroep verder uit te voeren zodra het duidelijk is of er extra geld van het Rijk in het Natuurpact komt. Wij kunnen niet akkoord gaan met deze extra greep uit de natuurpot door de Staten. Daarom stemde de PvdA woensdag tegen het nieuwe ganzenbeleid.
Een eerlijke compensatie
Oosterbaan vond in het debat wel unanieme steun voor haar voorstel met FNP, D66 en CDA om eierprikkers, nestbeheerders en jagers tegemoet te komen in de kosten die zij maken: “Wanneer er provinciaal beleid wordt uitgevoerd en daarmee de provincie uiteindelijk minder schade hoeft uit te keren, moet er een tegemoetkoming in de onkosten worden geregeld. Dat vinden wij wel zo eerlijk.” Daarnaast diende PvdA het voorstel van de SP voor een pilot met kruidenrijk grasland, dat de gans niet lust maar de koe wel, mee in. Dat voorstel behaalde geen meerderheid.
