In mijn studententijd was protesteren heel gewoon. We protesteerde onder de leus “Johnson moordenaar”, tegen kernenergie bij Dodewaard, je had “Kruisraketten Nee”.
Tegenwoordig komen protestbewegingen weer op. De boeren op het Malieveld, de Klimaatmarsen, Black Lives Matter. Ook een heel andere vorm van protest blijkt heel effectief: activisten stappen naar de rechter en de rechter grijpt in omdat de overheid zich zelf niet houdt aan de eigen wetten.
De afgelopen maanden ben ik me ervan bewust geworden dat er nóg een vorm van protest is losgekomen. Onze planeet ging zélf protesteren. In 1968 stichtte een club wetenschappers al de Club van Rome om hun bezorgdheid over de toekomst van onze planeet voor het voetlicht te brengen. Meer dan 50 jaar zijn we nu verder, en nu is er de Coronacrisis.
We kregen al signalen: mond-en-klauwzeer, vogelgriep, varkenspest, Q-koorts. Op de lijst van voor de veehouderij aangifteplichtige, zeer besmettelijke dierziekten staan 28 ziekten. Soms zijn ze alleen te bestrijden door duizenden dieren te doden. Die onbeheersbaarheid ontstaat doordat dieren zeer dicht op elkaar leven.
Ook onder de mensen slaan nu infectieziekten toe. Werd de Spaanse Griep aan het begin van de vorige eeuw met 20-100 miljoen doden nog gezien als een uitzondering, SARS, HIV/aids zijn recente pandemieën en nu dus Covid19. Dat is geen uitzondering meer.
Ik zie het als een protest van onze planeet. Als een signaal: dit gaat op de kop verkeerd.
We zijn geraakt in een situatie waarin wij als mensen onze aarde opzadelen met te veel CO2 en stikstofuitstoot, teveel fijnstof, klimaatverandering met grote gevolgen. De mate waarin wij onze aarde belasten is groter geworden dan het herstelvermogen van diezelfde aarde.
Hoe kunnen we die balans terugkrijgen?
Niet door terug te gaan naar de tijd van vroeger. Wel door excessen in de belasting van ons milieu weg te halen: minder over de hele wereld vliegen met van alles en nog wat, gezonder eten, minder vlees en meer regionaal geproduceerd. De economie volledig circulair inrichten zodat geen afval ontstaat maar alles hergebruikt wordt.
En dat kan ook, onze wetenschap draait op volle toeren. Juist door de inzet van technologische vernieuwingen is er veel meer mogelijk dan vroeger. We kunnen nu afstanden digitaal overbruggen i.p.v. met een vliegtuig, we kunnen virussen bestrijden met vaccins. Echter dan moet er wel balans zijn tussen de snelheid waarmee wij mensen door al ons gereis en al ons transport dat virus over de hele wereld verspreiden en de snelheid waarmee wetenschappers het vaccin kunnen ontwikkelen.
Ik geloof in technologische vooruitgang, minder globalisering. Alleen afbreekbaar of herbruikbaar verpakkingsmateriaal. Ontwikkelingshulp gericht op lokaal produceren, in plaats van hier geld willen verdienen aan export van basis-levensproducten. Voor onze westerse wereld een beetje minder welvaart.
Dat gaat alleen lukken als de leiders van deze wereld luisteren naar de protesten van onze planeet. Het is altijd goed om een open oor en oog te hebben voor protesten, maar in dit geval is het van levensbelang voor de mensheid.
Hetty Janssen
Fractievoorzitter PvdA Fryslân
