‘Ik ben daarom teleurgesteld dat de coalitie heeft besloten dat deze bezuinigingen doorgaan.’

Afgelopen woensdag heeft onze fractie in Provinciale Staten fel gedebatteerd tegen de plannen om te bezuinigen op onze Fryske taal en cultuur. In de cultuurnota Tosken yn in nije tiid staan mooie woorden over de toekomst van onze culturele sector, maar wordt in de periode tot 2028 jaarlijks maar liefst 1,8 miljoen bezuinigd. Daarnaast wordt op de structurele uitgaven voor het Frysk 800.000 bezuinigd.

Het was een belangrijke dag voor iedereen in het culturele veld, maar ook voor onze hele provincie. Want de verbinders die werken in deze sectoren zijn van onschatbare waarde voor onze mienskip. Ze verbinden inwoners en slaan bruggen met grote opgaven zoals natuur en landbouw, klimaat en water. Ze werken samen met scholen, laten jongeren kennis maken met kunst en cultuur en leiden een nieuwe generatie van getalenteerde makers op. En ze zijn onmisbaar voor de uitstraling van onze provincie, het aantrekken van toeristen en daarmee belangrijk voor ons mkb.

Ik ben daarom teleurgesteld dat de coalitie van BBB, CDA, FNP en CU afgelopen woensdag heeft besloten dat deze bezuinigingen doorgaan. Volgens ons is dat niet nodig en richt het schade aan de sector. Er kan meer geld naar cultuur (en naar leefbaarheidsprojecten, natuur en andere belangrijke onderwerpen waar deze coalitie op bezuinigt), als het geld dat nu in de schatkist op het provinciehuis blijft liggen, verstandig in de mienskip wordt geïnvesteerd. Want wat je eenmaal hebt wegbezuinigd krijg je niet zomaar weer terug.

Door de bezuinigingen gaat er vanaf 2026 minder geld naar musea en kunstinstellingen door heel Fryslân, terwijl zij tegelijkertijd te maken krijgen met stijgende kosten door inflatie, plannen van het aanstaande kabinet voor een BTW-verhoging en gemeenten die koersen op een ‘ravijnjaar’ waardoor zij de begroting niet rond krijgen. Ook op belangrijke hoeders van onze Fryske taal en identiteit als Omrop Fryslân en de Afûk wordt door de provincie vanaf 2026 bezuinigd. En dat terwijl de financiële positie van de provincie vanaf dat jaar bijna zeker verbetert, en we nu al meerdere financiële meevallers hebben die optellen tot meer dan €40 miljoen. Maar het college kiest ervoor om voorzichtig en afwachtend te begroten en focust zich vooral op de reserves, waardoor het straks alleen maar duurder wordt om de schade te herstellen.

Beslist geen bezuinigingen

In de vorige periode hebben wij met de toenmalige coalitie de bezuinigingen uitgesteld, zodat de huidige Provinciale Staten hierover kan beslissen. En met veel andere partijen, waaronder GL, VVD, SP, D66 en PvdD, willen wij deze bezuinigingen beslist niet. We hebben samen meerdere voorstellen gedaan om de bezuinigingen tegen te gaan. Geen van deze voorstellen haalde een meerderheid. Ook willen we dat de gedeputeerde met de culturele sector aan tafel gaat om te kijken wat het (niet) toepassen van de Fair Practice Code, die o.a. gaat over het betalen van een eerlijke beloning voor werk, voor effect heeft op de sector. Dat voorstel is ook weggestemd.

Hoe nu verder?

Ik en de fractie blijven achter de culturele sector staan en blijven benoemen dat er ook andere keuzes mogelijk zijn. Keuzes die vooruitkijken en anticiperen op de toekomst. We gaan hard aan de slag om de gevolgen van deze bezuinigingen in kaart te brengen en om te laten zien dat het ook anders kan. Daar blijven we ons voor inzetten.

Tot slot wil ik graag alle partijgenoten bedanken voor de vele input die onze fractie heeft ontvangen op dit onderwerp. Het laat zien dat het leeft binnen onze partij en dat we staan voor de mensen in de samenleving die keihard werken om ons te verbinden. Een ideaal waar we altijd voor zullen blijven strijden.

Met vriendelijke groet, ook namens de fractie,

Edou Hamstra
Fractievoorzitter en woordvoerder cultuur PvdA Fryslân