Thema-avond ‘vluchtelingen’ druk bezocht

De zaal in Leppehiem is bijna te klein, zoveel belangstelling is er, meer dan 30 vrouwen. Fijn dat het netwerk steeds verder groeit en dat er ook nu weer een heel divers gezelschap aanwezig is. Dat de belangstelling groot is op zich wel logisch gelet op het thema van vandaag, de positie van vluchtelingen. Een actueler onderwerp is haast niet te bedenken. Dagelijks worden we geconfronteerd met schrijnende beelden van wanhopige mensen in wankele rubberbootjes, of wachtend voor inmiddels gesloten grenzen. Vluchtend voor oorlog en bommen of zoekend naar een beter leven met een toekomst voor hun kinderen. Wat zijn hun verwachtingen en wat staat hen bij aankomst in Nederland te wachten?

‘Zorg dat je opvang krijgt’
Als eerste houdt Anneke Haarsma (COA, belast met de werving van AZC’s en opvanglocaties) een inleiding. Anneke begint met te benadrukken dat het een belangrijke thema is, niemand kan er omheen. Ze is erg blij met de uitnodiging, want er zoveel mogelijk verhalen over vertellen is erg belangrijk. De taak van het COA is de opvang van vluchtelingen (alles rondom de procedure is voor het IND). Ze vervolgt met een korte historie vanaf de jaren 80, het begin van opvang in Nederland. De opvang van Tamils, in 1986 was de eerste officiële opvang,. Er waren vier centra. Rond 1990 kwam er opvang voor vluchtelingen uit Somalië, Irak en Iran, in 1994 kwamen daar mensen uit de Balkan bij. Die situatie was vergelijkbaar met de huidige situatie. Voor de beeldvorming: in 1998 waren er 86000 en nu zijn er 48000 vluchtelingen in Nederland. In 1994 is het COA ontstaan. Haar opdracht: ga na iedere gemeente en zorg dat je opvang krijgt. Ook toen al waren de gemeenten bereid tot hulp. Ook in Fryslân was in elke gemeente opvang en zorgde voor bijvoorbeeld extra leerlingen op scholen. Toen in 2003 centra moesten sluiten waren gemeenten daar dan ook niet blij mee. Maar de krimp ging door en eind 2013 stond de teller op 15000 personen.

Vanaf mei 2014 is er weer grote instroom (in mei 400 en vanaf juli 2015 opgelopen tot 1500 pm) waardoor er ook crisisopvang nodig is. De veiligheidsregio regelt de crisisopvang. Er zijn regietafels ingericht per provincie met als opdracht om landelijk opvang te realiseren en de taakstelling van 53000 (93000 geworden) te behalen. Het COA denkt daarbij mee met gemeenten om de nodige opvang te realiseren. Eigenlijk is er nooit een nee tegen een locatie, maar het moet wel efficiënt zijn. De schaal moet wel groot genoeg zijn en er moet rekening worden gehouden met bijvoorbeeld de duur van het proces tot vestiging van een AZC. In Delfzijl, Winterswijk wordt nu gewerkt met gewone sociale woningbouw in een wijk. Anneke vindt dat een positieve ontwikkeling. Anneke sluit haar inleiding af door aan te geven dat het COA een groei en krimp organisatie is , die flexibel moet zijn.

‘Mensen willen contact’
Stella van Gent (wethouder vluchtelingenbeleid gemeente Súdwest Fryslân) vertelt het aangrijpende verhaal over een familie die zij heeft ontmoet. Deze familie kwam op 19 september in Nederland aan. Na dagen in de crisisopvang. hebben ze dagen in de noodopvang in Workum gezeten, daarna in de noodopvang in Leeuwarden, Den Helder, Leeuwarden, Wageningen, Arnhem. Inmiddels is hun procedure gestart en verblijven ze in Schalkhaar. Moeder is 44 en de kinderen 18, 20 en 21. Zoon van 18 gaat school, maar de dochters van 20 en 21 niet Ze willen dolgraag studeren maar zijn nu al ruim 3 jaar onderwijsloos. Stella geeft aan dat de sfeer bij bijeenkomsten over opvanglocaties kan verschillen, maar wel dat er vaak sprake is van spanning. Het is dan een enorme ondersteuning als een bewoner aangeeft: “Wij redden dit”. Helaas is deze ondersteuning er niet overal. Stella geeft aan dat het belangrijk is om te informeren, wat gebeurt er achter de deuren, mensen willen contact met de bewoners en andersom. Tijdens de eenvoudige maar lekkere maaltijd is iedereen geanimeerd met elkaar in gesprek en vliegt de tijd. Na de pauze beantwoorden Anneke en Stella de nodige vragen.

Duidelijke scheiding merkbaar
Anneke geeft aan dat iedereen na 5 jaar terug moet naar land van herkomst, tenminste als het daar dan veilig is. Anneke geeft ook aan dat de meesten graag terug willen. Zo zijn er Syriërs die er vanuit gaan dat Syrië nooit meer wordt zoals vroeger, maar juist anderen willen het heel graag weer opbouwen. Onderkend wordt wel dat 5 jaar lang is voor jonge mensen die hier opgeleid worden. In de noodopvang heeft men niets te besteden, in een AZC is het vergelijkbaar met bijstandsniveau, ongeveer 50 euro pp per week. Onderwijs voor 18+ is een groot probleem. Daarom geeft Stella aan in Fryslân een pilot te willen starten voor onderwijs aan 18+. De inburgering start pas zodra mensen een status krijgen. Er is een duidelijke scheiding merkbaar tussen voor en tegen en dat verhardt zich. Geconstateerd wordt dat die tegenstand er ook was er in de jaren 90, maar nu wordt het veel groter gemaakt. Tot slot worden ideeën geopperd waar iedereen zelf mee aan de slag kan om een bijdrage te leveren en voordat de bijeenkomst wordt afgesloten wordt afgesproken dat deze bijeenkomst een vervolg krijgt met een bezoek aan een AZC. Al met al een boeiende bijeenkomst en als dank ontvangen Anneke en Stella een prachtige bos rode rozen.

Tineke Laverman
PvdA Vrouwennetwerk Fryslân