De gemeenteraadsverkiezingen zijn alweer een maand geleden. Inmiddels zijn alle gemeenteraadsfracties geïnstalleerd. Nu wordt er gekeken wie met wie gaat samenwerken en met wie niet. En worden er vervolgens afspraken gemaakt.
Er staan daarbij grote uitdagingen voor de deur. In Fryslân heeft 1 op de 8 inwoners tussen de 16 en 65 jaar (te) weinig basisvaardigheden. Zij hebben moeite met lezen, schrijven, rekenen, computeren en appen. Zij kunnen vaak niet goed meekomen in de samenleving. Zij kunnen bijvoorbeeld niet hun online bankzaken doen, een bijsluiter lezen van de medicijnen en hebben minder vaak een baan. Zij lopen hierdoor het risico om uitgesloten te worden van de samenleving.
Door de coronacrisis is dit probleem gegroeid. Veel cursussen werden alleen nog digitaal gegeven. Daardoor zijn de mensen die daar moeite mee hebben gestopt. Dat is zorgelijk, want laaggeletterdheid hangt met heel veel onderwerpen samen. Denk bijvoorbeeld aan gezondheid, werk, financiën, digitalisering en onderwijs.
De komende weken maken gemeenteraadsfracties afspraken over belangrijke onderwerpen. De overgang naar een circulaire economie, zorgen voor genoeg woningen en het kunnen bieden van zorg aan iedereen die dat nodig heeft. Voor deze uitdagingen hebben we iedereen nodig. Daarom is het belangrijk dat iedereen in Fryslân kan lezen, schrijven, rekenen en omgaan met een computer of smartphone.
Gemeenten hebben nu het doel om per 2025 een samenhangende aanpak van laaggeletterdheid te hebben. Dit is dus hét moment om te bepalen hoe die aanpak eruit komt te zien. Komt er een aanjager, die langs bedrijven gaat om laaggeletterdheid binnen de organisatie bespreekbaar te maken? Worden er afspraken gemaakt over de toegankelijkheid en het taalgebruik van de gemeente? Worden basisvaardigheden meegenomen in besluiten over de arbeidsmarkt, gezondheidszorg en het onderwijs?
Wij beseffen dat dit geen makkelijke opgave is. De aanpak van laaggeletterdheid is verschoven naar gemeenten, maar zij hebben vaak (te) weinig geld om met een samenhangende aanpak te komen.
Daarom hebben de Statenfracties van de PvdA en D66 gewerkt aan een provinciaal plan om gemeenten bij hun aanpak te helpen. Door in kaart te brengen hoe we Europees, landelijk en regionaal geld kunnen gebruiken tegen laaggeletterdheid, willen we meer subsidiegeld binnenhalen voor gemeenten. We stellen ook geld beschikbaar voor een campagne om laaggeletterden te bereiken. Ons plan wordt in mei behandeld in Provinciale Staten.
Wij doen nu de oproep aan alle gemeenteraadsfracties om zich bij ons aan te sluiten en bij de onderhandelingen aandacht te schenken aan basisvaardigheden. Zorg ervoor dat een samenhangende aanpak terugkomt in het coalitieakkoord. Zorg ervoor dat de gemeente in begrijpelijke taal communiceert. Zodat iedereen mee kan doen in onze provincie en de gemeentes. En dat de overheid toegankelijk is voor iedereen.
Bea Bijlsma (D66 Fryslân)
Jaap Stalenburg (PvdA Fryslân)
